Zdzisław Górzyński (Grunberg)
Polski dyrygent żydowskiego pochodzenia
Kierownik muzyczny, dyrektor teatru
Promotorem muzycznych talentów
Syn Józefa Grunberga, muzyka, grał w orkiestrze wojskowej, która często współpracowała z krakowskim Teatrem Miejskim i Amalii z domu Kassler.
Od 1902 r. uczył się gry na skrzypcach w konserwatorium krakowskiego Towarzystwa Muzycznego, a od 1906 r. prywatnie gry na fortepianie. W 1910 r. rozpoczął naukę u W. Żeleńskiego. W 1913 r. ukończył gimnazjum, w okresie szkolnym pracował jako akompaniator i korepetytor wokalny w szkole operowej J. Marso. W 1915 wyjechał do Wiednia, gdzie studiował dyrygenturę u F. Schalka. Po powrocie do Krakowa, w 1916 r. dyrygował przedstawieniami Krakowskiego Towarzystwa Operowego w Teatrze im. Słowackiego.
W latach 1917?1921 współpracował z Teatrem Miejskim we Lwowie, w okresie 1921?1924 był kierownikiem muzycznym Teatru Nowości w Warszawie, a przez krótki czas również jego dyrektorem. W latach 1935?1939 kierował Małą Orkiestrą Polskiego Radia.
W czasie okupacji niemieckiej ukrywał się pod zmienionym nazwiskiem, akompaniował na koncertach konspiracyjnych i udzielał lekcji muzyki na tajnym nauczaniu.
Po zakończeniu wojny był dyrektorem Filharmonii w Łodzi. Jednocześnie wykładał dyrygenturę w łódzkiej PWSM i uczył na Kursie Operowym PWST w Warszawie z siedzibą w Łodzi. Następnie został dyrektorem i kierownikiem artystycznym Opery i Filharmonii w Warszawie. W latach 1954-1963 był dyrektorem Opery im. Moniuszki w Poznaniu. Od 1961 r. współpracował jako dyrygent z Teatrem Wielkim w Warszawie, w okresie 1966-1967 był dyrektorem muzycznym stołecznego Teatru Wielkiego, potem jego kierownikiem artystycznym, następnie do 1970 r. dyrygentem. W 1971 r. przeszedł na emeryturę.
Był również promotorem rodzimych muzycznych talentów, w 1949 r. odkrył talent Marii Fołtyn, którą uczynił solistką Opery Warszawskiej a w 1951 r. zarekomendował Tadeuszowi Sygietyńskiemu Irenę Santor.
Od 1961 r. był członkiem zasłużonym SPATiF-ZASP.
Był mężem (ślub 19.08.1919 r. w Krakowie) Heleny Szulc-Trojackiej, aktorki, potem Marii Miedzińskiej z Nowaków (ślub w 1926 r.), również aktorki, następnie Ireny Lorenc z Marców (ślub w 1971 r.), ojcem Hanny Grunberg Słowińskiej.
Zmarł w Warszawie, został pochowany na stołecznych Powązkach.
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Źródła:
1. | Encyklopedia Teatru Polskiego |
2. | "Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980", PWN Warszawa 1994 |