Jan Olszewski
Polski polityk
Premierem Polski (1991-1992)
Adwokat i publicysta
Członek Trybunału Stanu
Doradca do spraw politycznych Prezydenta RP prof. Lecha Kaczyńskiego
Żołnierz Szarych Szeregów
Działacz opozycji demokratycznej
Pierwszy przewodniczącym Ruchu Odbudowy Polski (1995-2011) i Ruchu dla Rzeczypospolitej (od 1992 r.)
Obrońca w procesach politycznych w okresie PRL
Syn Ferdynanda Olszewskiego i Jadwigi, stryjecznej siostry Stefana Okrzei, jednego z założycieli Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, straconego przez Rosjan w trakcie rewolucji w 1905 r.
Urodził się w rodzinie polskich kolejarzy, politycznie związanej z tradycjami polskiego niepodległościowego ruchu robotniczego.
Podczas niemieckiej okupacji w czasie II wojny światowej był członkiem konspiracyjnego harcerstwa "Szarych Szeregów", do organizacji tej wstąpił w 1943 r., działał w "Zawiszy", najmłodsza grupa metodyczna harcerzy Szarych Szeregów zrzeszająca chłopców i dziewczynki w wieku 12-14 lat. Jako łącznik uczestniczył na terenie Pragi w Powstaniu Warszawskim. W okresie 1946-1947 działał w młodzieżowym kole Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisława Mikołajczyka, brał wówczas udział w kampanii wyborczej na jego rzecz w wyborach do Sejmu Ustawodawczego.
Ukończył w 1949 r. XIII Liceum Ogólnokształcącego im. płk. Leopolda Lisa-Kuli. W 1953 r. ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Po obronieniu pracy magisterskiej pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości, następnie w Zakładzie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.
W latach 1956?1962 należał do Klubu Krzywego Koła, w okresie 1958-1961 wchodził w skład zarządu tego klubu. Po rozwiązaniu tej organizacji uczestniczył w spotkaniach u Jana Józefa Lipskiego, został przyjęty w 1962 r. do wolnomularstwa w niezależnej loży "Kopernik" w Warszawie, reaktywowana loża "Kopernik" służyła jedynie jako kamuflaż dla kontynuowania pewnych wątków działalności Klubu Krzywego Koła w konspiracji. W latach 60 XX w. brał czynny udział jako obrońca w procesach politycznych wielu osobistości, Melchiora Wańkowicza (1964), Jacka Kuronia (1965) a także Adama Michnika, Jana Millera. W 1968 r. zawieszono Go na dwa lata w wykonywaniu zawodu, po tym, jak podjął się obrony studentów zaangażowanych w wydarzenia marcowe 1968 r. Był jednym z założycieli Polskiego Porozumienia Niepodległościowego (PPN) w 1976 r., uczestniczył w powstaniu Komitetu Obrony Robotników (KOR) we wrześniu 1976 r., podpisał dokument programowy KOR jakim była Deklaracja Ruchu Demokratycznego z 18.09.1977 r. Brał także udział w doradztwie Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "Solidarność", jak również zarządu Regionu Mazowsze NSZZ "S".
Po wprowadzeniu w 1981 r. przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego (1923-2014) stanu wojennego w PRL uczestniczył w procesach przeciwko organizatorom strajków, Lecha Wałęsy, Zbigniewa Bujaka i Zbigniewa Romaszewskiego. W 1983 r. zainicjował oświadczenie NSZZ "Solidarność" i związków branżowych o proteście przeciwko zakazaniu działalności związków zawodowych w Polsce. W okresie 1984-1985 na mocy upoważnienia ks. prymasa Józefa Glempa (1929-2013) pełnił funkcje oskarżyciela posiłkowego w procesie dotyczącym zabójców ks. Jerzego Popiełuszki (1947-1984).
W 1991 r. został Prezesem Rady Ministrów, w maju 1992 r. wyraził swój sprzeciw koncepcji przekazywania baz opuszczanych przez wojska rosyjskie stacjonujące w Polsce w ręce międzynarodowych spółek polsko-rosyjskich. Uchwałą Sejmu z 05.06.1992 r. został pozbawiony urzędu na skutek uchwalenia wotum nieufności. Głosowanie złożonego w maju wniosku o odwołanie rządu zostało przyspieszone w związku z działaniami ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza w ramach wykonywania lustracyjnej uchwały Sejmu i sporządzeniem "listy Macierewicza".
Założył oraz został przewodniczącym Ruchu dla Rzeczpospolitej, jednak w wyniku małego poparcia stracił mandat poselski. W 2005 r. współtworzył partię Ruch Patriotyczny. Był doradcą prezydenta prof. Lecha Kaczyńskiego.
Był mężem Marty z domu Miklaszewska (1932-), polska dziennikarka, prawnuczka Walentego Miklaszewskiego, w 2007 r. została członkiem Kapituły Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł w wojskowym szpitalu w Warszawie, został pochowany na stołecznych Wojskowych Powązkach.
Odznaczenia
Order Orła Białego