ppłk WP II RP dr hab. Wacław Lipiński "Socha", "Aleksander"
Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich, Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), Legiony Polskie (1914–1918), Obrońcy Lwowa 1918-1920, Osoby prześladowane przez organy władzy państwowej w latach 1945-1952, Osoby znane z życia publicznego, Polscy pracownicy nauki, Powstanie antykomunistyczne w Polsce (1944-1953), Uczestnicy I Wojny Światowej, Uczestnicy II wojny światowej, Uczestnicy kampanii wrześniowej 1939, Uczestnicy wojny polsko - bolszewickiej 1919-1921, Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej 1918-1919 |
Data urodzenia / odejścia:
|
*poniedziałek, 28-09-1896 †poniedziałek, 04-04-1949
|
|
Kalendarium:
|
Nie żyje od 73 lat. Żył 52 lata (19180 dni).
|
|
Miejsce urodz. / zamieszkania:
|
Łódź / Łódź, Kraków, Warszawa, Zakopane, Budapeszt,
|
|
Miejsce śmierci / pochówku:
|
Zakład Karny we Wronkach / ?
|
|
Rodzice:
|
brak danych
|
|
Współmałżonek:
|
brak danych
|
|
Dzieci:
|
brak danych
|
|
Wspomnienia:
|
0 |
|
Bliscy:
|
0 zobacz bliskie osoby
|
|
Osoby oddające hołd:
|
4 zobacz pełną księgę
|
|
Profil stworzony przez:
|
Jurgis, 2019-02-11
|
|
Polski wojskowy
Działacz antykomunistycznego podziemia niepodległościowego
W ruchu niepodległościowym działał już jako uczeń gimnazjum, należał do założycieli łódzkiego skautingu, był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. Od października 1914 r. służył w 5 PP Leg. I Brygady Legionów Polskich, z którym przeszedł cały szlak bojowy. Po "kryzysie przysięgowym" w lipcu 1917 r., uniknął internowania, znalazł się w Krakowie, działał w POW. Brał udział w wojny polsko-ukraińskiej 1918-1919, uczestniczył w obronie Lwowa. W dalszych walkach pod Lwowem, w lutym 1919 r. został ranny pod Krzywczycami. Po wyleczeniu, uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1927 r. został przeniesiony do Warszawy, gdzie rozpoczął pracę w instytucjach naukowych związanych z obozem piłsudczykowsko-sanacyjnym. Objął kierownictwo działu polskich formacji zbrojnych lat I wojny światowej w Wojskowym Biurze Historycznym, później został skarbnikiem Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski i członkiem jego Zarządu, następnie sekretarzem wydawanej przez Instytut "Niepodległości", a w 1934 r. został sekretarzem generalnym tej placówki. W styczniu 1939 r. został awansowany do stopnia podpułkownika i przeniesiony w stan spoczynku.
W kampanii wrześniowej 1939 pracował początkowo w Biurze Propagandy Naczelnego Dowództwa, potem w Dowództwie Obrony Warszawy na stanowisku szefa propagandy, gdzie nadawał codzienne komunikaty radiowe przez rozgłośnię "Warszawa II". Współpracował wówczas z gen. bryg. Walerianem Czumą, dowodzącym obroną stolicy oraz braćmi Starzyńskimi. W oblężonej przez Niemców Warszawie, wraz z gen. Michałem Tokarzewskim-Karaszewiczem, Mieczysławem Niedziałkowskim i Stefanem Starzyńskim, był inicjatorem powołania organizacji konspiracyjnej, kontynuującej walkę z okupantami. Po kapitulacji pozostał w stolicy na piastowanym przed wojną stanowisku dyrektora Instytutu Józefa Piłsudskiego, zabezpieczył bogate zbiory Instytutu, przenosząc je do Muzeum Belwederskiego. Jednak w końcu listopada 1939 r., zagrożony aresztowaniem przez niemieckie Gestapo, opuścił Warszawę i udał się do Zakopanego. Utrzymywał kontakty ze Służbą Zwycięstwu Polski (SZP). W marcu 1940 r. przedostał się na Węgry z zamiarem udania się do Francji i wstąpienia do Armii Polskiej, która formowała się we Francji. Jako piłsudczyk, nie otrzymał przydziału służbowego i pozostał przymusowo na Węgrzech, gdzie włączył się w życie polskiego uchodźstwa. Wiosną 1942 r. wrócił do kraju i związał się z grupą piłsudczyków skupionych wokół pisma "Myśl Państwowa", później został jego redaktorem. Współtworzył następnie Konwent Organizacji Niepodległościowych (KON), wszedł w skład Wydziału Politycznego Zarządu Głównego KON. Należał do głównych przedstawicieli myśli politycznej piłsudczyków w latach II wojny. 23.02.1944 r. został aresztowany przez Gestapo, zwolniony po 3 miesiącach, najprawdopodobniej ze względu na antysowieckie stanowisko KON. Wybuch Powstania Warszawskiego zaskoczył go w majątku Jastrzębiec pod Grodziskiem. Jesienią 1944 r. przebywał w Zakopanem i w Krakowie, gdzie napisał list do Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza, omawiający sytuację polityczną Polski po kapitulacji Powstania Warszawskiego.
Po wkroczeniu Sowietów, pod koniec czerwca 1945 r. przedstawił szefowi BIP Delegatury Sił Zbrojnych (DSZ) Kazimierzowi Moczarskiemu (1907-1975) projekt stworzenia Centralnego Komitetu Narodowego skupiającego przedstawicieli poszczególnych ugrupowań podziemia niepodległościowego. Projekt ten nie został podjęty i dopiero prześladowania podziemia przez komunistów uczyniły go aktualnym kilka miesięcy później. Jesienią 1945 r. rozpoczął ścisłą współpracę z Włodzimierzem Marszewskim, członkiem ZG SN i jednego z najczynniejszych powojennych działaczy ruchu narodowego, doprowadzając w marcu 1946 r. w porozumieniu ze Zrzeszeniem Wolność i Niezawisłość (WiN), do powołania porozumienia organizacji podziemnych, które we wrześniu 1946 r. nazwano Komitetem Porozumiewawczym Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej.07.01.1947 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Sądzony w grudniu 1947 r. w Warszawie, zachował postawę bohaterską i bezkompromisową, nie przyznał się do winy. Został skazany na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywotnie więzienie. Przebywał w więzieniu mokotowskim, a później we Wronkach.
Zmarł w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach w Więzieniu we Wronkach, zamordowany na polecenie władz komunistycznych, w morderstwie uczestniczył najprawdopodobniej por. Urbaniak, kierownik wydziału specjalnego więzienia, według ówczesnej wersji popełnił samobójstwo wyskakując z okna.
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2010)
Krzyż Niepodległości
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Walecznych (pięciokrotnie)
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie)
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918?1921
Medal X-lecia Odzyskanej Niepodległości
Srebrny Wawrzyn Akademicki