por. PSZ, phm ZHP Tadeusz Chciuk-Celt "Marek Celt", "Michał Lasota"
"Cichociemni", Osoby związane ze Związkiem Harcerstwa Polskiego, Uczestnicy II wojny światowej, Żołnierze podziemnych formacji niepodległościowych, Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie |
Data urodzenia / odejścia:
|
*wtorek, 17-10-1916 †wtorek, 10-04-2001
|
|
Kalendarium:
|
Nie żyje od 19 lat. Żył 84 lata (30856 dni).
|
|
Miejsce urodz. / zamieszkania:
|
Drohobycz (obecnia miasto na Ukrainie, obwód lwowski, siedziba rejonu drohobyckiego) / Drohobycz, Lwów, Londyn, Warszawa, Kraków, Paryż, Monachium
|
|
Miejsce śmierci / pochówku:
|
Monachium / Panteon Żołnierzy Polski Walczącej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
|
|
Rodzice:
|
brak danych
|
|
Współmałżonek:
|
brak danych
|
|
Dzieci:
|
brak danych
|
|
Wspomnienia:
|
0 |
|
Bliscy:
|
0 zobacz bliskie osoby
|
|
Osoby oddające hołd:
|
2 zobacz pełną księgę
|
|
Profil stworzony przez:
|
Jurgis, 2019-02-26
|
|
Kurier ZWZ
Redaktor i z-ca dyrektora Sekcji Polskiej RWE w Monachium
Ostatni prezes PSL na Uchodźstwie
Uczył się we lwowskim gimnazjum, w czasach gimnazjalnych pobierał również naukę w Szkole Muzycznej im. Mykoły Łysenki w Drohobyczu, a podczas studiów ukończył średni kurs Konserwatorium Muzycznego im. Karola Szymanowskiego we Lwowie. Od 1927 r. był w Związku Harcerstwa Polskiego, w 1936 r. został podharcmistrzem. Przed wybuchem II wojny światowej uzyskał magisterium z prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.
Po zakończeniu Wojny Obronnej 1939 r., uciekł z Drohobycza spod okupacji sowieckiej. Wstąpił do ZWZ, przekształconego później w AK, na przełomie 1939/1940 był jednym z "białych kurierów" ZWZ, odbywał liczne kursy pomiędzy okupowaną przez ZSRS Małopolską Wschodnią a Budapesztem, dostarczył na Zachód pierwsze precyzyjne informacje o masowych wywózkach ludności polskiej przez sowieckiego okupanta. Wiosną 1940 r. przeprawił się do Francji, gdzie wstąpił w szeregi Armii Polskiej we Francji, dostał przydział do 3 Dywizji Piechoty Polskich Sił Zbrojnych (d-ca płk dypl. Tadeusz Zieleniewski), która w czasie kampanii francuskiej poniosła ciężkie straty w czasie obrony reduty bretońskiej. Po klęsce Francji w 194 r. przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 1 Brygadzie Strzelców (d-ca gen. bryg. Gustaw Paszkiewicz) w Szkocji oraz w Dywizjonie Artylerii Lekkiej Motorowej (d-ca ppłk dypl. Stanisław Nowicki). Ukończył także Szkołę Podchorążych Artylerii w Szkocji ze stopniem podporucznika, później został instruktorem w tej szkole. W 1941 r. otrzymał przydział do pierwszej elitarnej grupy przygotowywanej do skoków spadochronowych nad okupowaną Polską, na ochotnika zgłosił się do przebycia trasy do kraju. Jego status emisariusza politycznego można postawić na równi ze statusem cichociemnego, odbył przyspieszony kurs skoczków spadochronowych, w nocy 27/28.12.1941 r. wziął udział w pierwszym zrzucie cichociemnych w okupowanej Polsce w ramach Operacja "Jacket" i wylądował na spadochronie jako emisariusz rządu gen. Władysława Sikorskiego, Jego zadaniem było sporządzenie dla gen. Sikorskiego raportu o stanie państwa podziemnego. W wyniku pomyłki pilot zrzucił uczestników operacji na terenach przyłączonych do III Rzeszy w rejonie miejscowości Brzozów Stary, zamiast w Generalnym Gubernatorstwie (GG). Podczas lądowania dwie osoby zostały ranne, a pozostali wyruszyli po pomoc, trafili jednak na patrol niemieckiej straży granicznej i zostali wzięci do niewoli. Na strażnicy niemieckiej, korzystając z posiadanego uzbrojenia zastrzelili prawie całą załogę, a następnie przedostali się do Warszawy. Pozostali na miejscu lądowania ranni cichociemni, znajdując się w beznadziejnej sytuacji, popełnili samobójstwo. Powrót do Londynu na skutek szeregu przeszkód i trudności nastąpił dopiero w czerwcu 1943 r. Nie zdążył przekazać swojego raportu gen. Sikorskiemu, który 4 lipca zginął w Gibraltarze. W kwietniu 1944 r. skoczył ponownie do okupowanej Polski, tym razem jako emisariusz premiera Stanisława Mikołajczyka. Do Anglii powrócił w lipcu tego samego roku "Trzecim Mostem", akcja przeprowadzona nocą 25/26.07.1944 r., polegająca na dostarczeniu kurierów rządu RP na uchodźstwie na tereny okupowanej Polski i w drodze powrotnej zabranie elementów zdobytego nad Bugiem rakietowego pocisku balistycznego V2 oraz kurierów. Jego podwójny skok cichociemnego, za każdym razem zakończony powrotem do centrali w Londynie, był jedynym takim przypadkiem w dziejach tej formacji.
Po zakończeniu działań wojennych ponownie został wysłany w grudniu 1945 r. do Polski jako sekretarz Misji do spraw Demobilu, celem misji było przekazanie do kraju materiałów i sprzętu pochodzącego z armii amerykańskiej i brytyjskiej, ale na skutek prześladowań ze strony UB zmuszony był w 1948 r. uchodzić z kraju. Przebywał początkowo w Paryżu, gdzie wstąpił do PSL na Uchodźstwie, a od 1952 r. w Monachium. Podjął tam pracę w Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa. Był redaktorem programów poświęconych tematyce wsi, których hasłem było zawołanie "..tym, co żywią i bronią - chłopom polskim, szczęść Boże..", audycje prowadził pod pseudonimem Michał Lasota. W latach 1976-83 pełnił funkcję zastępcy Sekcji Polskiej RWE. Był także ostatnim prezesem PSL na Uchodźstwie.
Zmarł w Monachium, Jego prochy złożono w Zmarł w 2001 roku w Monachium. Jego prochy złożono z honorami wojskowymi w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Armii Krajowej
Krzyż Batalionów Chłopskich
Srebrny Krzyż "Za Zasługi dla ZHP" z Rozetą z Mieczami Order św. Graala (Hiszpania)
Źródła:
1. | Łukaszewski Marcin, "Biały kurier, Tadeusz Chciuk-Celt "Lasota", "Kombatant" Biuletyn Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, nr 11, listopad 2002, |