Jan Szałwiński
Urodził się 16 września 1794 roku we wsi Kuczek k. Raciążka, na terenie młyna należącego do jego rodziny. Był synem zubożałego szlachcica Ignacego (1767-1831) i Katarzyny Świechowicz (1774-1828). Ochrzczono go w dniu narodzin, a rodzicami chrzestnymi zostali Jan Gronet z Ciechocinka i babka Franciszka Świechowa (Świechowska) z Włocławka.
Ignacy Szałwiński dzierżawił młyn wraz z bratem Franciszkiem. W 1802 roku wyzbyli się go, prawdopodobnie sprzedając, i rozeszli się do różnych miejscowości. Ignacy przeprowadził się wówczas do Włocławka. Tu objął w dzierżawę młyn wodny w osadzie Świech, leżącej dziś w obrębie miasta Włocławek. Dla ścisłości, metryka z 1804 roku określa, że mieszkał jeszcze w samym Włocławku, dopiero metryka z 1805 roku podaje jasno, że mieszkał na terenie folwarku Świech.
Matka Jana, Katarzyna była córką dzierżawców młyna z osadą Świech. Osada przyjęła nazwę od nazwiska jej przodków, którzy zajmowali ją od XVI wieku. To jednak nie wyjaśnia, dlaczego folwark dostaje się w ręce Ignacego. Katarzyna miała przynajmniej jednego brata Macieja (ur. 1770), który miał dalszych potomków, mogących objąć swoje dziedzictwo.
Ignacy Szałwiński przeszedł na emeryturę między 1822 a 1831 rokiem. Tym samym Jan, jako jego najstarszy syn, stał się dzierżawcą i rządcą młyna wodnego we wsi Świech wraz z folwarkiem. W tym czasie produkcja młyna wynosiła do 2 000 000 kg zboża rocznie, przy zatrudnieniu 8 do 10 robotników.
9 lutego 1830 roku w Kościele św. Jana Chrzciciela we Włocławku poślubił Annę Bojańczyk (1802-1856). Świadkami zostali były Radca Wojewódzki Józef Kastyor i kościelny farny, Witalis Zbiegniewski.
Para doczekała się pięciorga dzieci: Wincentego Onufrego (1835-1883); Teofila (1836-1910); Kamili, zamężnej Rola-Zalewska (1841-1917); Wandy Walentyny, zamężnej Pawłoszewskiej (1843-1910) i Dominika (1848-1848). Szałwińscy zapewnili dzieciom solidne wykształcenie. Synowie pobierali nauki w Szkole Powiatowej Realnej we Włocławku, a później kontynuowali ją po za miastem. W przyszłości Wincenty zostanie urzędnikiem Biura Naczelnika Powiatu we Włocławku, zaś Teofil zrobi karierę jako rządca dóbr i ziemianin. Córki zostaną wydane za mąż za starannie dobrane partie. Z drugiej strony, Jan nie przyuczył synów do zawodu młynarza, przez co upadła wielowiekowa tradycja rodziny Szałwińskich i Świechów.
16 sierpnia 1844 roku Jan Szałwiński wykupuje od Rządu Guberni Mazowieckiej osadę Świech wraz z młynem.
29 marca 1856 roku zmarła żona Jana, Anna Szałwińska. On sam zmarł blisko miesiąc po niej, tj. 28 kwietnia 1856 roku. Można z dużą dozą prawdopodobieństwa orzec, że oboje padli ofiarą szalejącej wówczas na tych ziemiach epidemii cholery.
Po jego śmierci, osadę przejął jego syn Wincenty. Ten nie pracował już jako młynarz, chociaż utrzymywał folwark jeszcze przez następnych 20 lat. Ostatecznie, 23 września 1876 roku odsprzedał go sprzedany Wilhelmowi Haackowi.
Źródła:
1. | Metryki chrztu nr 47/1794 w parafii Wszystkich Świętych i św. Hieronima w Raciążku i metryka ślubu nr 9/1830 i zgonu nr 122/1856 w parafii św. Jana we Włocławku. |
2. | Akta działalności bp Józefa Ignacego Rybińskiego z lat 1777-1778. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku. |
3. | Akta dot. młynów w powiecie włocławskim [w:] Naczelnik Powiatu Włocławskiego. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku. |
4. | Portal historiawloclawka.pl |
5. | Akt odtworzenia szlachectwa Teofila Szałwińskiego z 1904 r. |