Urodził się 20 grudnia 1836 roku w osadzie Świech, leżącej dzisiaj w granicach Włocławka. Był synem Jana (1794-1856) i Anny z Bojańczyków (1802-1856). Jego ojciec był rządcą, a później właścicielem osady z leżącym w niej młynem. Teofil pochodził z rodziny o tradycjach młynarskich. Młynarzami byli jego dziadek Ignacy i pradziadek Adam Szałwiński. Od strony babki Katarzyny Szałwińskiej, był w prostej linii potomkiem rodziny Świechów, która zajmowała podwłocławski młyn od XVI wieku i od której wziął on swoją nazwę.

Szałwińscy byli rodziną szlachecką herbu Szaława. Na pewnym etapie swojej historii zubożali i zaczęli być utożsamiani z warstwą mieszczańską, jednak pamięć o szlacheckich korzeniach przetrwała wśród kolejnych pokoleń rodziny. Także Teofil Szałwiński był świadomy swojego pochodzenia. W 1904 roku złożył wniosek o odtworzenie swojego szlachectwa, co zostało uczynione. Dzięki temu, po ponad stuletniej przerwie, Szałwińscy znów mogli posługiwać się przysługującym im tytułem.

Ochrzczono go 22 stycznia 1837 roku w Kościele św. Jana Chrzciciela we Włocławku. Rodzicami chrzestnymi zostali major Wojsk Polskich Królestwa Kongresowego Stanisław Zawadzki i Katarzyna Stawiszyńska.

Pomimo bogatej historii rodu, Jan Szałwiński nie przyuczył swoich synów do zawodu młynarza. Przerwał w ten sposób kilkusetletnią tradycję. Synowie Jana zostali wysłani do szkoły, z nadzieją na to, że w przyszłości obejmą ważne funkcje urzędowe.

W 1847 roku Teofil rozpoczął naukę w Szkole Powiatowej Realnej we Włocławku. Na podstawie zachowanego dziennika można prześledzić pierwsze lata jego edukacji. Okazuje się, że dwa lata spędził w klasie I, a kolejne trzy lata w klasie II. Nie mniej wiadomo, że edukacja Teofila była pełna. We Włocławku otworzono jedynie 4 klasy Szkoły Realnej. Nie wiemy kiedy ukończył je Teofil, ale później musiał wyjechać z miasta w celu skończenia następnych trzech klas, od V do VII. Z pewnością było to w którymś z ówczesnych dużych ośrodków miejskich, np. w Kaliszu, Płocku albo w Warszawie. Po ukończeniu Szkoły Realnej, musiał ukończył dodatkową szkołę lub kurs, przyuczający go do nadzorowania dużym majątkiem ziemskim. Edukacja ta kończyła się praktyką.

Najpóźniej w 1862 roku objął posadę rządcy dóbr Witkowo leżących na ziemi dobrzyńskiej, w gminie Wielgie. Znajdował się tu świeżo zbudowany eklektyczny dwór (wzniesiony po 1850 roku), otoczony parkiem krajobrazowym. Całość majątku obejmowała 960 mórg ziemi, co wymagało od ich rządcy dużego profesjonalizmu. Dwór ten istnieje do dziś, zaś po parku ostały się jedynie pozostałości. Z początku Szałwiński mieszkał na terenie tychże dóbr. Nie wiadomo, czy miał do dyspozycji osobną rządcówkę czy mieszkał w samym dworze.

29 czerwca 1868 roku w Kościele św. Aleksandra w Warszawie wziął ślub z Wiktorią z Bojańczyków (1844-1874). Jednym ze świadków na ślubie był Wincenty Szałwiński. Wiktoria była córką włocławskiego przedsiębiorcy Kazimierza Bojańczyka (1795-1855), twórcy największej fortuny jaką zdobyto w dziejach miasta. Prawdopodobnie zamieszkała w Warszawie po śmierci ojca, oddana na opiekę któremuś z licznych krewnych. Warto zauważyć, że Teofil i Wiktoria byli kuzynostwem II stopnia. Oboje byli prawnukami Wojciecha i Marianny Bojańczyków. Ślub z córką lokalnego magnata, w połączeniu z dochodową pracą Teofila i majątkiem jego rodziny, czynił z niego osobę stosunkowo zamożną.

Po ślubie Szałwińscy mieszkali we wsi Szczepanki w gminie Wielgie, którą Teofil wydzierżawił od Polidora Karwosieckiego. Mężczyźni negocjowali sprzedaż majątku. Według przekazów rodzinnych, Szałwiński faktycznie przez krótki czas miał posiąść dobra w Szczepankach. Ostatecznie szybko się ich wyzbył, odsprzedając je na powrót Karwosieckiemu, gdyż chciał powrócić na ziemię kujawską.

Znana jest piątka dzieci Teofila i Wiktoria Szałwińskich: Marian Wincenty (1869-1869); Aleksander Gabriel (ur. 1872); Władysław Prosper (1872-1936); Maria Magdalena (1873-1873) i Sabina, zamężna Kłudkowską (ur. 1874).

Wiktoria Szałwińska zmarła 28 listopada 1874 roku we Włocławku. 19 lutego 1877 roku Teofil żeni się z Marianną Wiktorią Wojciechowską (1855-1918). Ślub odbył się w Kościele św. Jana Chrzciciela we Włocławku, a świadkami byli szwagier Teofila Achilles Rola-Zalewski (ur. 1838) i brat jego pierwszej żony, Mikołaj Bojańczyk (1831-1881). Marianna Wojciechowska pochodziła z rodziny szlacheckiej h. Lubicz, z tradycjami patriotycznymi.

W 1874 roku Teofil osiadł w majątku Lijewo, będącym dzisiaj częścią wsi Nakonowo Stare k. Chocenia. 1 lipca 1875 r. nabył Lijewo na własność. Nie wiadomo w jakim charakterze przebywał w Lijewie przez pierwszy rok. Być może już wtedy mieszkał tu w charakterze gospodarza w oparciu o prywatną umowę z dotychczasowym właścicielem Juliuszem Geschke, którą notariusz potwierdził dopiero w następnym roku. W czasie, gdy Szałwiński nabywał Lijewo, był to folwark z owczarnią. Dopiero on wybudował wszystkie pomieszczenia gospodarcze. Były to m.in. stajnie, stodoły, kurniki, kuźnie, służbówki, elementy parku (staw, zadrzewienie), a także zewnętrzne dla domu kuchnia, piwnica i lodownia. On sam zamieszkał w dużym, staromodnie urządzonym domu. Wzniósł również tutejszą kapliczkę. Zarówno dom, kapliczka jak i część budynków gospodarczych przetrwały do dziś, choć niektóre zostały od tego momentu znacząco przebudowane.

Teofil i Marianna doczekali się co najmniej dziewięciorga dzieci: Feliksa (ur. 1878); Eufemii Ireny, zamężnej Koniecznej (1880-1975); Zenobii Pauliny, zamężnej Przybylczak (1883-1978); Marianny, zamężnej Weiss (ur. 1884); Feliksy (1888-1981); Anny, zamężnej Kanczewskiej (ur. 1891); Eugeniusza Stanisława (1893-1928); Bolesława Tomasza (ur. 1895) i Alicji Zofii, zamężnej Tokarskiej (1899-1988). Źródła internetowe wymieniają jeszcze jednego syna tej pary, Henryka Szałwińskiego. Eufemia Konieczna była ochrzczona pod pojedynczym imieniem, ale sama w dorosłym życiu przedstawiała się jako Irena, takie imię widniej też na jej nagrobku. Anna przedstawiana jest jako Hanna, zaś Alicja Zofia Tokarska jedynie drugim imieniem. Także Aleksander Gabriel z reguły posługiwał się drugim imieniem.

W latach 1886-1890, Teofil Szałwiński był wójtem gminy Śmiłowice.

Ok. 1905 roku, po 30 latach prowadzenia dóbr w Lijewie, przekazał je swojemu synowi Aleksandrowi Gabrielowi.

Zachowały się fotografie przedstawiające Teofila Szałwińskiego. Był on eleganckim mężczyzną, którego wyróżniał duży, sumiasty wąs, wysokie czoło i mięsisty nos. Zdaje się, że miał lekko odstające uszy. Z pozostałymi krewnymi dzielił charakterystyczne, opadnięte powieki i okrągły łuk brwi. Nosił krótką fryzurę. Zaawansowany wiek nie odcisnął na nim zbyt dużego piętna, prócz siwiejących włosów i lekkich zakoli. Bez trudu można odnaleźć podobieństwo z jego bratankiem Karolem Szałwińskim. Sugeruje to, że także jego brat Wincenty mógł być bardzo podobny do Teofila.

Zmarł 18 grudnia 1910 roku w Lijewie. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kruszynie, w grobie nr 747/2/1.

Dzieci Teofila były wychowywane w duchu patriotycznym, reprezentowane przede wszystkim przez rodzinę Marianny Wojciechowskiej, wnuczki powstańca listopadowego. Odebrały też staranne wykształcenie. Niektórzy z nich, jak Aleksander Gabriel i Władysław Prosper, zajmowali stanowiska urzędnicze. Inni zostawali nauczycielami (m.in. Feliks i Feliksa). Eugeniusz Stanisław i Bolesław Tomasz oddali się walce o polską niepodległość i jej granice. W przyszłości walkę tę podejmą kolejne pokolenia potomków Teofila.

Źródła:

1.	Metryka chrztu nr 17/1837 i metryka ślubu nr 14/1877 parafii św. Jana we Włocławku.
2.	Metryka ślubu nr 58/1868 parafii św. Aleksandra w Warszawie
3.	Metryka zgonu nr 111/1910 parafii NMP Królowej Polski w Kruszynie
4.	Szkoła Powiatowa Realna we Włocławku. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku.
5.	Portal gw.geneanet.org
6.	Zapiski kujawsko-dobrzyńskie, t. 31
7.	Akta Hipoteczne dóbr ziemskich Lijewo [w:] Spis zdawczo-odbiorczy 1 i 7, AP Toruń, Oddział we Włocławku.
8.	Tradycja, pamiątki i przekazy rodzinne.