mjr AK hm ZHP Franciszek Jerzy Jaskulski "Zagon", "Zagończyk"
Osoby prześladowane przez organy władzy państwowej w latach 1945-1952, Osoby znane z życia publicznego, Osoby związane ze Związkiem Harcerstwa Polskiego, Powstanie antykomunistyczne w Polsce (1944-1953), Uczestnicy II wojny światowej, Uczestnicy kampanii wrześniowej 1939, Żołnierze podziemnych formacji niepodległościowych |
Data urodzenia / odejścia:
|
*wtorek, 16-09-1913 †środa, 19-02-1947
|
|
Kalendarium:
|
Nie żyje od 75 lat. Żył 33 lata (12209 dni).
|
|
Miejsce urodz. / zamieszkania:
|
Castrop Rauxel (miasto w Niemczech, kraj związkowy Nadrenia Północna-Westfalia, rejencja Münster, pow. Recklinghausen) / Castrop-Rauxel, Zduny, Krotoszyn, Kobylin, Leszno,
|
|
Miejsce śmierci / pochówku:
|
Kielce / ?
|
|
Rodzice:
|
brak danych
|
|
Współmałżonek:
|
brak danych
|
|
Dzieci:
|
brak danych
|
|
Wspomnienia:
|
0 |
|
Bliscy:
|
0 zobacz bliskie osoby
|
|
Osoby oddające hołd:
|
4 zobacz pełną księgę
|
|
Profil stworzony przez:
|
Jurgis, 2019-04-15
|
|
Polski dowódca wojskowy
Komendant Podobwodu ZWZ Krotoszyn
Dowódca Oddziału Dyspozycyjnego AK w Obwodzie Garwolin
Działacz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN)
Dowódca Okręgu Kieleckiego WiN (od 10.07.1946 r. do chwili aresztowania)
Syn Ignacego Jaskulskiego i Marii z domu Kozal, urodził się w rodzinie polskich emigrantów, matka spokrewniona była z ks. biskupem Michałem Kozalem (1893-1943), męczennik oraz błogosławiony Kościoła katolickiego.
Do Polski wrócił razem z rodzicami w maju 1926 r., zamieszkał w Zdunach (miasto gminne w woj. wielkopolskim, pow. krotoszyńskim), gdzie ukończył siedmioletnią szkołę podstawową. W okresie 1926?1935 był członkiem pierwszej, a potem 8 Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego w Zdunach. W latach 1928-1933 uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w Krotoszynie (miasto powiatowe w woj. wielkopolskim). Po jego ukończeniu podjął pracę zarobkową w Urzędzie Gminnym w Zdunach, w 1935 r. został przeniesiony do Urzędu Gminy Kobylin (miasto gminne w woj. wielkopolskim, powiecie krotoszyńskim). Przez 3 semestry studiował prawo. Służbę wojskową odbył w
17 Pułku Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego w Lesznie i ukończył ją w 1937 r. Po ukończeniu służby wojskowej został nauczycielem, udzielał się także w harcerstwie.
W 1939 r. zgłosił się ochotniczo do służby w Wojsku Polskim i otrzymał przydział do 68 PP
(d-ca płk dypl. piech. Adolf Tytus Nykulak), brał udział w obronie Warszawy. W październiku 1939 r. zbiegł z niemieckiej niewoli i powrócił do domu w Zdunach, gdzie w latach 1940-1942 pracował na kolei w "Bauzugach" (techniczne wagony towarzyszące). Jednocześnie zorganizował młodzieżową grupę konspiracyjną i wydawał pismo konspiracyjne "Zagończyk". W 1941 r. podporządkował się Związkowi Walki Zbrojnej (ZWZ), był komendantem podobwodu w Obwodzie Krotoszyn. Poszukiwany przez niemieckie Gestapo wyjechał w 1942 r. na Lubelszczyznę, gdzie związał się z Kedywem AK, od 1943 r. dowodził oddziałem lotnym o kryptonimie "Pilot" (OP II/15). Oddział ten wchodził w skład budowanego 15 PP AK "Wilków", walczył z Niemcami w okolicy Puław. Brał udział w Akcji "Burza", uczestniczył w zdobyciu Puław. 21.07.1944 r., dowodzony przez Niego oddział stoczył zwycięską walkę z niemiecką ekspedycją karną, która miała spalić Końskowolę. 30.07.1944 r. Jego oddział został rozbrojony przez sowieckie NKWD w Borysowie. Pozostając nadal w konspiracji, równolegle podjął pracę jako sekretarz gminy w Górkach (pow. puławski). Aresztowany 03.11.1944 r. przez funkcjonariuszy UB, wyrokiem z dnia 08.01.1945 r. został skazany na karę śmierci, wyrok ten został zmniejszony do 10 lat więzienia. Karę odbywał w więzieniu we Wronkach, skąd 04.09.1945 r. dokonał brawurowej ucieczki w przebraniu strażnika. Powrócił na teren Puław, który był Mu znany z poprzednio prowadzonej pracy konspiracyjnej.
Od grudnia 1945 do lutego 1946 był szefem referatu bezpieczeństwa Zrzeszenia WiN w Obwodach Kozienice i Puławy, od lutego do maja 1946 r. pełnił służbę w Komendzie Inspektoratu WiN Kozienice, a od maja do lipca 1946 r. był komendantem Inspektoratu WiN, na tym terenie przyczynił się do zorganizowania licznych oddziałów partyzantki antykomunistycznej, które opanowały Szydłowiec i Skaryszew, zabijały współpracowników UB i NKWD, ponadto stoczyły wiele walk z grupami operacyjnymi NKWD, UB i KBW.
26.07.1946 r. na skutek zdrady został aresztowany przez funkcjonariusz UB w Jedlni Letnisku i przewieziony do gmachu WUBP w Kielcach. Prawdopodobnie we wrześniu zaczął przygotowywać się do ucieczki z więzienia w Kielcach, co jednak wykryło UB. 17.01.1947 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Kielcach skazał Go na karę śmierci, Najwyższy Sąd Wojskowy oddalił skargę rewizyjną, "Prezydent" Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Przed śmiercią otrzymał możliwość skorzystania z posługi kapłańskiej, do celi przybył ks. Kapralski, który wyspowiadał go i udzielił mu Komunii Świętej. Wyrok został wykonany w więzieniu w Kielcach tuż przed wejściem w życie amnestii, która pozwalała na zmianę kar śmierci na karę dożywotniego więzienia lub karę długoletniego więzienia. Jego ciało pochowane zostało w nieznanym dotychczas miejscu.
Był żonaty, pozostawił troje dzieci.
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie)
Krzyż Walecznych
Źródła:
1. | Leszek Żebrowski, "Encyklopedia Białych Plam", Radom 2002 |
2. | Jerzy Ślaski, "Żołnierze wyklęci", Warszawa 1996 |
3. | Jerzy Ślaski, "Polska Walcząca", Warszawa 1999 |