Andrzej Pawłoszewski
Urodził się w Zarzyczewie (ob. Zarzeczewo) na ziemi dobrzyńskiej, w rodzinie owczarza Jakóba Jana (1802-?) i Franciszki ze Szklankowskich (1813-?). Jego przodkowie pochodzili ze wsi Siniarzewo na Kujawach. Reprezentowali warstwę chłopską i jeszcze na początku XIX wieku nazywali się Pawłuszka lub Pawłuszko. Dopiero dziadek Andrzeja, Marcin Pawłuszka (1763-?) zmienił nazwisko na bardziej z polska i szlachetnie brzmiące Pawłuszewski. Typowy dla j. polskiego przegłos spowodował, że nazwisko wymawiano, a następnie zapisywano jako Pawłoszewski. Niektóre gałęzie rodziny pozostały przy oryginalnym brzmieniu nazwiska, tj. Pawłuszka. Panieńskie nazwisko matki pisywano z kolei też jako Szklanowska.
Andrzej został ochrzczony 3 października w parafii św. Józefa w Szpetalu (ob. Szpetalu Górnym). Jego rodzicami chrzestnymi zostali Roch Gajewski i Marianna Szklanowska.
W połowie XIX wieku rodzina Pawłoszewskich osiągnęła wyższy status społeczny. Nie wiadomo czy sukces ten należy przypisać wyłącznie zaradności Andrzeja, czy również pokoleniu jego rodziców. Wiadomo, że w późniejszym czasie Jakób Pawłoszewski dorobił się własnego gospodarstwa, jeszcze przed wydaniem ukazu o uwłaszczeniu chłopów. Jeszcze wyżej w drabinie społecznej zaszedł Andrzej, który został kupcem i pełnoprawnym obywatelem miasta Lipna, tym samym awansując do warstwy społecznej mieszczaństwa.
5 czerwca 1860 roku w parafii św. Jana Chrzciciela we Włocławku poślubił Wandę Walentynę Szałwińską (1843-1910). Świadkami na ślubie byli muzyk katedralny, Wojciech Lutoborski oraz Wincenty Onufry Szałwiński (1835-1883), brat Wandy. Szałwińska pochodziła z rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Szaława. Jej ojciec, a następnie bracia byli właścicielami młyna Świech k. Włocławka wraz z przynależną mu osadą. Ślub z zamożną szlachcianką był dla Andrzeja kolejnym krokiem ku społecznemu awansu.
W księgach metrykalnych Lipna pojawia się Jan Pawłoszewski (1853-?), syn Andrzeja i Marianny. Akt ślubu z 1860 roku określa jednak Andrzeja jako młodziana (kawalera). Nie odnaleziono żadnych dowodów, które wskazywałyby na to, że ów Jan był synem bohatera niniejszego życiorysu. Być może wywodził się z innej gałęzi rodziny.
Ze związku z Wandą Walentyną, Andrzej miał piętnaścioro dzieci: Michalinę Annę (1861-1883); Walentynę Izabellę (1863-1953); Eugeniusza Franciszka Ksawerego (1864-?); Feliksę Joannę, zamężną Miller (1866-1927); Józefę, zamężną Goczkowską (1868-?); Jana Nepomucena (1870-1920); Juliana (1872-1922); Antoniego (1874-?); Mariannę (1876-1876); Stanisława (1877-1880); Wandę (1878-1878); Wacławę, zamężną Boczkowską (1879-1933); Aleksandra (1880-1919); Władysława (1882-?) oraz Teklę (1884-1892). Jego potomkowie zostali m.in. żołnierzami i urzędnikami, zachodząc jeszcze dalej na drodze społecznego awansu.
Andrzej Pawłoszewski zmarł 18 października 1893 roku w Lipnie.
Źródła:
1. | Metryka chrztu nr 47/1831 parafii św. Józefa w Szpetalu Górnym |
2. | Metryka ślubu nr 27/1860 parafii św. Jana we Włocławku |
3. | Metryka zgonu nr 176/1893 parafii Wniebowzięcia NMP w Lipnie |