gen. bryg. AK Jan Mazurkiewicz "Radosław"
Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), Członkowie Związku Strzeleckiego 1910-1914, Legiony Polskie (1914–1918), Ofiary zbrodni i represji sowieckich w latach 1939-1945, Osoby prześladowane przez organy władzy państwowej w latach 1945-1952, Osoby znane z życia publicznego, Uczestnicy I Wojny Światowej, Uczestnicy II wojny światowej, Uczestnicy kampanii wrześniowej 1939, Uczestnicy powstania warszawskiego 1944, Uczestnicy wojny polsko - bolszewickiej 1919-1921, Żołnierze podziemnych formacji niepodległościowych |
Data urodzenia / odejścia:
|
*czwartek, 27-08-1896 †środa, 04-05-1988
|
|
Kalendarium:
|
Nie żyje od 34 lat. Żył 91 lat (33487 dni).
|
|
Miejsce urodz. / zamieszkania:
|
Lwów / Lwów, Kraków, Równe, Siedlce, Warszawa
|
|
Miejsce śmierci / pochówku:
|
Warszawa / Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie (kw. 24A)
|
|
Rodzice:
|
brak danych
|
|
Współmałżonek:
|
brak danych
|
|
Dzieci:
|
brak danych
|
|
Wspomnienia:
|
1 zobacz wspomnienia |
|
Bliscy:
|
0 zobacz bliskie osoby
|
|
Osoby oddające hołd:
|
5 zobacz pełną księgę
|
|
Profil stworzony przez:
|
Jurgis, 2014-06-30
|
|
Polski dowódca wojskowy
Dowódca Kedywu KG AK
Dowódca Zgrupowania AK ?Radosław? w czasie Powstania Warszawskiego
Syn Bazylego Mazurkiewicza i Barbary Franciszki z domu Lebrand.
Początkowo uczył się w Szkole Powszechnej w rodzinnym Złoczowie, następnie uczęszczał do VII Gimnazjum Państwowego we Lwowie, w gimnazjum związał się ze Związkiem Strzeleckim. Po wybuchu I wojny światowej przybył 30.08.1914 r.do Krakowa, od 1918 r. działał w Komendzie Naczelnej III Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Wraz ze sformowanym na bazie tego związku batalionem wstąpił do I Brygady Legionów Polskich. W czasie walk został ranny, dostał się do niewoli rosyjskiej, z której udało mu się uciec. Wrócił do Legionów. W 1918 kolejno walczył w II Korpusie dowodzonym przez generała Hallera oraz w POW. W czasie wojny z polsko-bolszewickiej służył jako kurier wojskowy do atamana Semena Petlury oraz jako oficer kontrwywiadu.
Po odzyskaniu przez Polskę w 1918 r. niepodległości wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. W 1922 r. został przeniesiony do rezerwy i przydzielony do 8 PP Legionów w Lublinie. W 1930 r. został powołany do służby czynnej i przydzielony do 44 PP Strzelców Kresowych w Równem. W 1932 pozostawał w dyspozycji dowódcy Obszaru Warownego "Wilno" z przeznaczeniem do prac przysposobienia wojskowego. W latach 1924-1934 związany był z wywiadem wojskowym, w 1934 r. został przeniesiony z Komendy Głównej Związku Strzeleckiego do 22 PP w Siedlcach a następnie do wybuchu wojny pracował w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, z przerwą na udział w akcjach dywersyjnych przeciw Czechosłowacji w 1938 r. Przed wybuchem II wojny światowej został skierowany do prac dywersyjnych na kierunku przeciwniemieckim, po wkroczeniu sowietów, udał się na Węgry wraz z innymi pracownikami polskiego wywiadu wojskowego. Tam stworzył Tajną Organizację Wojskową i za jej pomocą utrzymywał kontakt z komórkami krajowymi ZWZ/AK. 16.03.1943 r. został zastępcą szefa Kedywu KG AK płk. "Nila", a rok później przejął dowodzenie nad całą organizacją.
W czasie Powstania Warszawskiego dowodził Zgrupowaniem AK ?Radosław?. Szlak bojowy tej formacji prowadził od Woli przez Muranów, Stare Miasto, Śródmieście, Czerniaków i Mokotów. Po upadku Starówki zgrupowanie walczyło na Czerniakowie. Po kapitulacji Powstania nie poszedł do niewoli. Kontynuował dalej swoją walkę, od kwietnia 1945 r. był komendantem obszaru centralnego Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. W końcu postanowił zrezygnować z dalszej walki, uznając dalszy opór za bezcelowy. Aresztowany w sierpniu 1945 roku, kiedy to wybierał się na Powązki Wojskowe, aby złożyć kwiaty na grobach swoich żołnierzy, poległych w trakcie Powstania. Wypuszczony z więzienia po miesiącu stanął na czele Centralnej Komisji Likwidacyjnej AK, wystąpił z apelem do żołnierzy AK o wyjście z podziemia, odezwa przyniosła powodzenie, przed lokalnymi komisjami likwidacyjnymi ujawniło się ok. 50 tys. żołnierzy AK. Aresztowany ponownie w 1949 r., został skazany na karę dożywotniego wiezienia. Kolejne lata spędził w więzieniu na warszawskim Mokotowie. Na wolność wyszedł po ogłoszeniu amnestii w 1956 r., rok później został zrehabilitowany. Po wyjściu z więzienie początkowo zajął się rzemiosłem, produkował kapturki przeciwdeszczowe. Po pewnym czasie jednak narodził się pomysł otworzenia kawiarni. Po otrzymaniu koncesji w 1958 r. udało się dokonać otwarcia, kawiarnią kierował do lat 70 XX w., zapisana była formalnie na Jego żonę.
Był wieloletnim wiceprezesem Zarządu Głównego ZBoWiD. W latach 1981-1983 członek Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu (FJN). Przewodniczący Komisji ZG ZBoWiD ds. Warszawskiego Krzyża Powstańczego. W drugiej połowie lat 80 XX w., jako najwyższy stopniem i funkcją były oficer Armii Krajowej w Polsce, wszedł w skład Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Bohaterów Powstania Warszawskiego. Prace związane z budową pomnika stały się polem zakulisowych manipulacji "aktywu PZPR", co doprowadziło do wycofania się z Komitetu dużej grupy kombatantów AK.
Zmarł w Warszawie, został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kw. 24A).
Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Niepodległości z Mieczami
Krzyż Walecznych (jedenastokrotnie)
Krzyż Armii Krajowej
Warszawski Krzyż Powstańczy
Źródła:
1. | Jan Mazurkiewicz - ?Zagłoba?, ?Socha?, ?Sęp?, ?Radosław? 1896-1988, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 3 (125), Warszawa 1988 |
2. | Jan Łożański, "W więzieniach PRL. Powojenne wspomnienia kuriera z Sanoka", Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie |
3. | "Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich", Instytut Pamięci Narodowej w Rzeszowie, Rzeszów 1991 |